خواب نقش بسیار مهمی در بازسازی و ترمیم بدن به عهده دارد . وقتی که می خوابیم ، مواد مغذی جذب بافت های بدن و مغز می شوند . کودکان وقتی که می خوابند رشد می کنند . وقتی فردی دچار بی خوابی می شود ؛ عملکرد روزانه و توانایی اش برای یادگیری به طرز جدی در معرض خطر قرار می گیرد . کودکی که به اندازه کافی نمی خوابد یا مدام از خواب می پرد ، غالبا کم توجه است و در یادآوری یا فکر کردن در مورد مسائل ، مشکل دارد و بیقرار است . با توجه به تاثیر قابل توجه خواب بر یادگیری و خلق و خوی کودک در طول روز ، بسیار تاکید می شود که والدین به بهداشت خواب فرزند خود اهمیت دهند . بهداشت خواب به مجموعه آداب و کارهایی گفته می شود که باعث خواب کافی در طول شب و هشیاری کامل در روز می شود .

در رابطه با رعایت بهداشت خواب ، پیشنهادهای زیر به شما والدین گرامی ارائه می شوند :

۱ – زمان مناسبی برای خوابیدن تعیین کنید . یک برنامه خواب – بیداری مناسب برای کودک ترتیب دهید و روال خوابیدن را برای کودک قابل پیش بینی کنید . اجازه ندهید بچه های تازه متولد شده در روز به مدت بیش از سه ساعت و نوپایان بیش از یک و نیم الی دو ساعت بخوابند . اگر فرزند شما بزرگتر است و شبها دیر به رختخواب می رود ، هر شب ۱۰ الی ۱۵ دقیقه زودتر او را به رختخواب ببرید تا به زمان مناسب برای خوابیدن او برسید .

۲ – با علامت هایی برنامه خواب را مشخص کنید . کودک را از شروع برنامه شبانه آگاه کنید . می توانید خیلی ساده به کودک بگویید : (( وقتی این نمایش تموم بشه وقت خوابه ! )) یا  می توانید روی یک کاغذ رنگی یک دایره بکشید . آن را به قسمت هایی که روی آنها برچسب زمان بازی ، زمان خواب و زمان قصه و … چسبانیده شده اند تقسیم کنید . وسط کاغذ را سوراخ کنید و روی آن یک فلش مثل عقربه ساعت نصب کنید . هنگامی که زمان خواب رسید ، فلش را به سمت خواب بچرخانید .

۳ – قبل از خواب کودکتان را آرام کنید . فعالیت های حرکتی شدید مانند دویدن ، پریدن ، تاب خوردن در هنگام عصر مفید هستند اما کتک کاری بین کودکان و بازی هایی که نیازمند فعالیت زیاد هستند برای ساعت قبل از خواب مناسب نیستند . از فعالیت بدنی شدید بعد از شام خودداری کنید . کودک باید نیم ساعت قبل از زمان خواب به فعالیت های آرام بپردازد تا به تدریج برای خواب آماده شود . به جای جنگ متکا و توپ بازی ، برنامه قبل از خواب می تواند شامل نظافت ، مطالعه کردن ، شنیدن قصه و یا موسیقی باشد .

۴ – قبل از اینکه کودک خوابش ببرد او را در رختخوابش بگذارید نه زمانی که او خواب یا خواب آلوده است .

۵ – درجه حرارت اتاق خواب کودک باید مناسب و ثابت باشد. محیط اتاق خواب بهتر است تاریک بوده و در صورت نیاز یک چراغ خواب کوچک روشن شود.

۶ – کودک را تشویق کنید از هرگونه فعالیت در رختخواب بجز خوابیدن و مواردی که به روتین های خواب مرتبط می شود اجتناب نماید. مانع تماشای تلویزیون و انجام بازی های کامپیوتری قبل از خواب فرزندتان شوید . اگر فرزندتان بزرگتر است از او بخواهید تا تلفن همراهش را خارج از اتاق خوابش بگذارد .

۷ – مقدار دریافت کافئین توسط کودک را در طول روز کاهش دهید. دریافت کافئین را از ۶ ساعت قبل از ساعت خواب به حداقل برسانید. قبل از خواب به کودک کمی شیر بخورانید. از غذا های کم چرب برای شام یا قبل از خواب استفاده کنید. کمبود آهن در بدن می‌تواند در بدخوابی کودک موثر باشد. برای این منظور می‌توانید از گوشت، سبزی، میوه یا حبوباتی چون نخود و لوبیا که سرشار از آهن هستند استفاده کنید اما گوشت و ماهی بهتر است.

۸ – با وجود رعایت اصول ذکر شده ، اگر هنوز فرزندتان در به خواب رفتن مشکل دارد یا اینکه از کابوس ، خواب سبک و بریده ، جیغ کشیدن در خواب ، دندان قروچه شدید و یا خستگی صبحگاهی در عذاب است ، حتما به یک روانشناس کودک – نوجوان و یا روانپزشک مربوطه مراجعه داشته باشید .

تهیه کننده : مژده پورحسین