گستره رفتارهای جنسی  (بخش سوم)

در ادامه مباحث مربوط به رفتارهای جنسی، در این بخش در مورد شیوه هایی که هر فردی به طور اختصاصی به ابراز جنسی خود به طور انفرادی یا در ارتباط همسر خود می پردازد، خواهیم پرداخت. بسیاری از رفتارهای جنسی ما در تعامل با فردی دیگر به عنوان همسر قابلیت ابراز خواهند داشت و برخی دیگر به صورت انفرادی. هر رفتار جنسی زمانی معنادار خواهد بود که در بافت جنسی رخ دهد؛ منظور از بافت جنسی، وجود شرایط هیجانی، روانی و جسمانی لازم برای انجام یک فعالیت جنسی می باشد. هر فردی ممکن است به دلایل خاصی برای داشتن فعالیت جنسی، برانگیخته شود؛ تحریک جنسی، لذت فیزیکی، ابراز عاطفه و عشق، تخلیه تنش و استرس، میل به رابطه یا انجام وظیفه زناشویی، تجدید نیروی روانی و نظایر می تواند انگیزه ای برای ابراز جنسی باشد، بعلاوه رابطه زناشویی می تواند به عنوان پاداش یا انگیزه نیز صورت گیرد، به طور کلی رابطه زناشویی می تواند بیان کننده تقریبا هرچیزی باشد و و به معنای تقریبا هرچیزی نیز به کار رود.

بافتی که در آن رابطه جنسی رخ می دهد، از اهمیت زیادی برای تعیین سودمندی آن برای فرد یا زوجین برخوردار است. مالتز (۲۰۰۱) مدلی را برای ابراز جنسی ارائه داد که به توصیف سازنده بودن یا مخرب بودن تجارب جنسی می پردازد. از نظر مالتز انرژی جنسی نوعی انرژی خنثی است و هدف از آن یا پیامدهای آن می تواند در جهات مثبت یا منفی باشد؛ برای مثال یک رابطه جنسی می تواند هم ماهیتی شهوانی و عاطفی داشته باشد و هم می تواند نوعی تجاوز و مظهر آزار و اذیت باشد. از نظر مالتز، تعاملات جنسی می تواند بر پایه ۴ مفهوم در ۳ سطح مثبت یا در ۳ سطح منفی شکل بگیرند؛ این ۴ مفهوم عبارتند از: انتخاب بالغانه، مراقبت، احترام و امنیت. در مدلی که مالتز ارائه داده است این ۴ مفهوم می تواند در سلسله مراتبی از سطوح مثبت تا منفی ارائه گردد، این سلسله مراتب به شرح زیر می باشد:

سطح ۱+ (اجرای نقش های جنسی): بیان کننده نقش های جنسی است که به درستی در یک بافت تعریف شده اند، نقش هایی که بر پایه سنن مذهبی، فرهنگی و اجتماعی تعریف شده اند، بر این مبنا مرد همیشه آغاز کننده است و زن همیشه دریافت کننده. تعاملات جنسی که در این سطح ارائه می گردند صرفا بر پایه مفهوم احترام به سنن صورت می گیرند؛ در این تعاملات هدف از رابطه زناشویی صرفا بارداری و تولید مثل است.

سطح ۲+ (عشقبازی): این سطح بر داشتن روابط زناشویی بر مبنای لذت تمرکز دارد؛ در این سطح ایفای نقش های سنتی جنسی به کناری می روند و رابطه زناشویی به تجارب رمانتیک، شهوانی و عاطفی گسترش می یابد. همسران به شکل عمیق تری و به منظور ایجاد صمیمت و عاطفه بیشتر به ابراز جنسی خود می پردازند.

سطح ۳+ (صمیمت جنسی ایمن) : این سطح عالی ترین سطح از ابراز رفتارهای جنسی می باشد، در این سطح صمیمت و عاطفه جنسی، لذت و شهوت جنسی، ابراز عاطفی بر مبنای تعهد، عشق و علاقه، احترام، امنیت و روابط عمیق عاطفی در تجارب جنسی مشهود خواهد بود. لذت بردن از تجارب جنسی به ابراز عشق زوجین به یکدیگر می انجامد. صداقت و پذیرش عاطفی تبدیل به عاملی مهم می گردد و زوجین احساسی عمیق از کامل بودن و یکی بودن را تجربه می کنند.

مالتز در مقابل این ۳ سطح از تجربه روابط زناشویی که در بافت فرهنگی و اجتماعی جوامع مختلف، جنبه مثبت و سازنده ای دارند، ۳ سطح منفی از تجارب جنسی را نیز مطرح می کند که ۴ عنصر نامبرده فوق در آن ها کمتر مشهود هستند؛ این ۳ سطح به شرح زیر هستند:

سطح ۱- (روابط غیرمتعهدانه): این سطح با فقدان احترام، تعهد و مسئولیت نسبت به خود و طرف مقابل شناسایی می شود. در این سطح طرفین هر گونه پیامدهای منفی احتمالی برای خود یا طرف مقابل را نادیده می گیرند؛ نظیر بی توجهی به بارداری، ابتلای به بیماری های مقاربتی و مانند آن ها. روابط زناشویی در این مرحله صرفا برای ارضای نیاز فیزیکی خواهد و ابراز عاطفی و احساسات عمیق نقشی نخواهند داشت.

سطح ۲- (تعاملات جنسی مبتنی بر سوء استفاده جنسی): این سطح شامل سلطه آگاهانه فردی بر دیگری بر اساس اجبارهای روانشناختی است؛ بدین معنا که فردی به دلیل نیازهای روانشناختی نظیر نیاز به محبت و عاطفه مورد سوء استفاده جنسی دیگری قرار می گیرد، مانند سطح اول تعهدات و مسئولیت پذیری و حتی لذت فیزیکی برا دو نفر وجود ندارد، رضایتمندی و خشنودی روانی، هیجانی و عاطفی نیز حضور ندارد، نکته مهم در تعاملات جنسی این سطح این است که دو طرف آگاهانه وارد این رابطه می شوند، این نوع روابط ممکن است همراه با تهدید و اجبار باشند. این روابط علاوه بر آسیب های جسمانی معمولا با اثرات روانشناختی مخرب نظیر افسردگی و کاهش عزت نفس همراه خواهد بود.

سطح ۳- (تعاملات جنسی خشونت آمیز): این سطح زمانی رخ می دهد که انرژی جنسی با هدف ابراز خشونت مورد استفاده قرار گیرد. اندام های جنسی به عنوان سلاحی برای آزار و اذیت دیگری مورد استفاده قرار می گیرد، تجاوز جنسی، شکنجه های جنسی و نظایر آن، انواع مختلف تجارب جنسی دراین سطح هستند. این نوع از تعاملات جنسی اثرات فیزیکی و روانشناختی بسیار مخربی به همراه خواهد داشت.

مالتز این ۶ سطح از تعاملات جنسی را به عنوان بافت های جنسی مختلفی که یک رفتار جنسی در آن ها رخ می دهد معرفی می کند و بیان می دارد که هر کدام از ما متاثر از عوامل مختلف فردی، اجتماعی،فرهنگی، روانشناختی ممکن است در یکی از این ۶ سطح رفتار جنسی خود را ابراز داریم.

علاوه بر بافتی که تعاملات جنسی در آن رخ میدهند،فراوانی روابط جنسی یکی دیگر از عوامل مهمی است که در تعیین رفتارهای جنسی ما دخیل می باشد؛ برخی افراد به دلایل متعدد روابط جنسی محدودی دارند و در نتیجه ممکن است فرصت لازم برای ابراز تمامی رفتارهای جنسی برایشان مقدور نباشد و در نتیجه رفتارهای جنسی محدودتری داشته باشند، برخی دیگر به دلیل فراوانی روابط جنسی ممکن است رفتارهای جنسی متنوع تری را نیز تجربه کنند؛ هرچند این مساله همیشه صادق نیست و فراوانی روابط و تعاملات جنسی متاثر از عوامل فرهنگی،اجتماعی و روانشناختی می باشد. در سال ۲۰۰۵ مطالعه ای در ۴۱ کشور جهان برروی ۳۱۷۰۰۰ نفر صورت گرفت؛ نتایج این مطالعه نشان میدهد که هر فردی به طور متوسط سالیانه ۱۰۳ بار رفتار جنسی دارد.  گستره رفتارهای جنسی دلالت بر انواع رفتارهای جنسی ما خواهد داشت و الزاما در برگیرنده نوعی آمیزش جنسی نیست. انواع رفتارهای جنسی می تواند شامل بوسیدن، لمس کردن، تحریک دهانی، آمیزش جنسی و… باشد.

لمس کردن و تماس فیزیکی شاید اولین نوع از رفتارهای جنسی باشد که هر فردی تجربه می کند، لمس کردن می تواند یک تماس فیزیکی ساده تا یک تماس فیزیکی به قصد نوازش کردن، تحریک جنسی طرف مقابل و کسب لذت جنسی باشد. لمس کردن در واقع یکی از اولین و مهمترین راه های تماس ما با دنیای پیرامونمان است، حتی لمس کردن مهمترین روش برای شناخت جنسی خودمان و لذت بردن از خودمان می باشد. لمس کردن ابتدایی ترین روش برقراری ارتباط است که نیازی به کلام هم ندارد و خود می تواند معانی مختلفی داشته باشد. نقاط حساس  و شهوانی بدن، اغلب در برابر لمس، واکنش نشان میدهند. برای مثال ۸۱ درصد زنان و ۵۱ درصد مردان گزارش داده اند که لمس سینه باعث افزایش برانگیختگی جنسی در آنان شده است. بعلاوه همیشه نیازی به لمس نواحی حساس و شهوانی بدن نیست، لمس هر نقطه از بدن می تواند به افزایش صمیمت عاطفی بین دو نفر کمک کند. با این حال افراد مختلف، انواع مختلف از تماس های بدنی را دوست دارند، بعلاوه در شرایط مختلف ممکن است یک نوع لمس معانی متفاوتی برای فرد داشته باشد، گاهی لذت بخش باشد و گاهی خیر.

دومین و رایج ترین نوع رفتار جنسی، بوسیدن می باشد. یک بوسه می تواند عمیق، شهوانی، سطحی و یا نوع دیگری باشد و البته معانی مختلفی در فرهنگ های مختلف و در شرایط مختلف دارد. لب ها و زبان در بوسیدن نقش اصلی را ایفا می کنند و در ترکیب با یکدیگر می توانند معنای شهوانی و لذت بخش که منجر به برانگیختگی جنسی می گردد را به بوسیدن دهند. انواع مختلفی از بوسیدن وجود دارد، در کتاب هندی باستانی با عنوان کاماسوترا ۱۷ نوع از بوسیدن را مورد اشاره قرار می دهد. بوسیدن با دهان بسته می تواند معنای ابراز محبت باشد و در فرهنگ های مختلف به نوعی نشان دهند صمیمت افراد نسبت به یکدیگر است،در حالیکه بوسیدن با دهان بازتر یا همراهی با تماس زبانی می تواند شهوانی و تحریک آمیز باشد. بعلاوه بوسیدن می تواند در هنگام فعالیت جنسی در رفتارهای جنسی دیگر نیز دخیل باشد. بوسیدن می تواند تمامی نواحی بدن را شامل گردد؛  در برخی نقاط با تحریک جنسی همراه گردد و در برخی نقاط باعث افزایش صمیمت و محبت بین طرفین گردد. با این حال بوسیدن در برخی فرهنگ ها و جوامع در روابط جنسی دخالت چندانی نداشته و باید بیان داشت همچون سایر رفتارهای جنسی تحت تاثیر مسائل فرهنگی/ اجتماعی و ارزشی جوامع مختلف می باشد.

تحریک نواحی تناسلی به صورت مستقیم یکی دیگر از رفتارهایی است که معمولا قبل از آمیزش جنسی به منظور ایجاد تحریک و برانگیختگی جنسی بیشتر اتفاق می افتد. تحریک نواحی تناسلی در زنان و مردان ممکن است به شیوه های مختلف صورت پذیرفته و بخشی از برنامه پیش نوازش محسوب می شود. تحریک این نواحی از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ برای مثال در فردی ممکن است با تحریک دستی، برانگیختگی لازم اتفاق بیفتد، فرد لذتی را تجربه کند و در فردی دیگر تحریک دهانی برانگیختگی لازم را ایجاد کند. زنان معمولا ترجیح می دهند که تحریک نواحی تناسلی شان با حرکات نرم و آرامی صورت پذیرد، تحریک مستقین کلیتوریس برای برخی زنان دردناک است، بنابراین باید تحریک به آرامی در اطراف کلیتوریس صورت پذیرد، داخل کردن یک یا دو انگشت به هنگام تحریک لمس می تواند برانگیختگی را بیشتر کند. مردان نیز همچون زنان اغلب ترجیح میدهند ناحیه تناسلی شان به نرمی و به شکلی با ثبات تحریک شود مگر اینکه بخواهند به ارگاسم برسند که در این صورت حرکات سریعتری را ترجیح می دهند. نوع رفتارهای جنسی مرتبط با تحریک نواحی تناسلی نیز همچون سایر رفتارهای جنسی ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، ممکن است در برخی جوامع پذیرفتنی و دربرخی دیگر پذیرفته شده نباشد.

سایر رفتارهای جنسی همچون ماساژ های جنسی، بازی های جنسی، استفاده از ابزارهای خاص برای تحریک جنسی بیشتر، انوع حالت های مختلف جنسی حین آمیزش جنسی نیز به شدت تحت تاثیر مسائل فردی و فرهنگی/ اجتماعی هستند و متاثر از آموزه هایی هستند که خانواده و جامعه در اختیار فرد گذاشته است. حالات مختلف مقاربتی متنوع و گسترده بوده و ممکن است در شرایط مختلف تغییر کنند؛ برای مثال حین بارداری نوع حالات مقاربتی با شرایط غیر از بارداری متفاوت است. گستره رفتارهای جنسی به شرکای جنسی کمک میکند بتوانند در طول زندگی جنسی خود رفتارهای متنوعی را تجربه کرده و روابط باداوم تر و لذت بخش تری با یکدیگر تجربه کنند، فقدان رفتارهای جنسی متنوع و محدودشدن به چند رفتار جنسی عمدتا باعث خستگی زوجین از یکدیگر شده ویکی از شکایات اصلی زوجین در مراجعه به مراکز تخصصی است. با این حال همچون هر مساله دیگری، این گستره نیز باید در بافت فرهنگی و اجتماعی بررسی گردد.