راههای جلوگیری از افزایش وزن ناشی از مصرف داروهای روانپزشکی

دکتر غلامحسین قائدی

دارودرمانی یکی از متداول ترین روش های درمان بیماری های جسمانی و بیماری ها و اختلالات روانشناختی می باشد. داروهایی که برای درمان اغلب بیماری ها تجویز می شوند به درمان و بهبود وضعیت فرد کمک می کنند، برخی از این داروها در کنار فواید درمانی که دارند، ممکن است دارای عوارضی باشند که از فردی به فردی دیگر متغیر است. یکی از عوارضی که ممکن است برخی از داروهای روانپزشکی به همراه داشته باشند، چاقی می باشد. برای مثال برخی از داروهایی که برای افسردگی تجویز می شوند ممکن است منجر به افزایش وزن و چاقی در برخی از مصرف کننده ها گردند. علت این مساله هنوز به طور دقیق مشخصی نیست، اما برخی نظریه ها معتقدند که متابولیسم بدن و میزان گرسنگی ممکن است با مصرف داروها در ارتباط باشند، برای مثال مهارکننده‌های بازجذب سروتونین با نام مخفف اس‌اس‌آرآی‌ها (SSRIs) که برای درمان افسردگی استفاده می شوند باعث تغییراتی در انتقال دهنده عصبی به نام سروتونین می گردند که با اشتها، اضطراب و تنظیم خلق در ارتباط است. این تغییرات ممکن است میل به مصرف غذاهایی که کربوهیدرات بالایی دارند را افزایش دهد. هرچند تغییراتی که در اثر مصرف داروها ایجاد می شوند ممکن است در برخی باعث پراشتهایی و در برخی دیگر باعث کم اشتهایی شوند. صرفنظر از تمامی این مسائل افرادی که در اثر داروهایی روانپزشکی دچار افزایش وزن می شوند لازم است جهت کاهش وزن خود اقداماتی را انجام دهند که در ادامه به برخی از این راهکارها اشاره می گردد. به یاد داشته باشید مهمترین گام تغییر سبک زندگیتان می باشد که شامل اصلاح رژیم های غذایی و ورزش و… می شود.

• تلاش داشته باشید به صورت مستمر و روزانه مواد مصرفی و وعده‌های غذایی تان را یادداشت کنید تا در ارتباط با آنچه مصرف می کنید، کنترل داشته باشید.
• آداب غذا خوردن را رعایت کنید، آهسته غذا بخورید، از غذا خوردن لذت ببرید و به هنگام غذا خوردن، صرف همان یک فعالیت را انجام دهید و از پرداختن به فعالیت های همزمان نظیر تماشای تلویزیون بپرهیزید.
• اگر واقعا احساس گرسنگی می کنید اقدام به خوردن غذا و خوراکی داشته باشید و در غیر اینصورت از خوردن پرهیز کنید.
• غذاهای پرکالری، چرب و تنقلات را از برنامه غذایی‌تان حذف کنید و یا آن را کاهش دهید.
• تعداد دفعات مصرف وعده‌های غذایی‌تان را افزایش دهید و میزان مواد مصرفی در آن وعده‌ها را کاهش دهید.
• علاوه بر توجه به مواد غذایی، به کالری نوشیدنی‌ها نیز توجه کنید.
• حتما روزانه فعالیت بدنی مکفی داشته باشید و میزان آن را یادداشت نماید و برای افزایش آن بکوشید.
• سعی کنید از طریق غذا خوردن کمتر به بدنتان کالری وارد کنید و از طریق ورزش بیشتر کالری بسوزانید.
• مصرف آب روزانه خود را افزایش دهید و تلاش داشته باشید کمی قبل از غذا خوردن آب بنوشید تا اشتهایتان کاهش یابد.
• از نوشیدنی‌ها و آبمیوه‌های طبیعی استفاده کنید و حتی الامکان از میوه های تازه استفاده کنید.
• سعی کنید از مصرف غذاهای سریع (فست فود) امتناع کنید و تا جای ممکن خودتان غذا تهیه کنید تا از سلامت آن مطمئن باشید.
• سعی کنید کمتر خود را خسته کنید زیرا خستگی به علت کاهش متابولیسم بدن سبب افزایش وزن می‌شود.
• به خواب خود اهمیت دهید، به اندازه کافی بخوابید و سعی کنید زمان ومکان خواب خود را تنظیم کنید زیرا بی‌خوابی و کمبود خواب سبب چاقی می‌شود.