داروهای ضد افسردگی و روابط زناشویی(روابط ج ن س ی)

 

افسردگی معمولا با علائمی نظیر بی میلی، کاهش انرژی، عزت نفس پایین، فقدان تجربه لذت و … شناخته می شود. حساسیت و تحریک پذیری در کنار انزوای اجتماعی به همراه دیگر علائم افسردگی، باعث تخریب روابط عاطفی و بین فردی میگردند. مشکلات ارتباطی زوجین و تعارضات زناشویی بین انها ممکن است تحت تاثیر مشکلات روانی از قبیل اضطراب و افسردگی باشد. از طرف دیگر مشکلات ج ن س ی به شدت تحت تاثیر مشکلات بین فردی و روابط زناشویی هستند. ازدواج به عنوان یکی از مهمترین و طولانی ترین روابط بین فردی، نقش مهمی در حمایت از فرد در برابر مشکلات روانی روانی نظیر اضطراب و افسردگی ایفا میکند. مطالعات متعددی نشان داده اند بهزیستی و سلامت روان افراد متاهل نسبت به افراد مجرد در سطح بسیار مطلوب تری است. چنانچه یکی از زوجین دارای اختلال روانشناختی خاصی نظیر اضطراب یا افسردگی باشد، رضایتمندی زناشویی کاهش می یابد. علاوه بر تاثیراتی که افسردگی بر روابط زناشویی دارد، بر عملکرد ج ن س ی افراد نیز، تاثیر میگذارد. کاهش میل و برانگیختگی، فقدان تجربه لذت در روابط ج ن س ی ، مشکل در رسیدن به ارگاسم یا فقدان ارگاسم از جمله عوارض و علائم افسردگی هستند. علاوه بر تاثیرات خود افسردگی، داروهایی که برای درمان افسردگی یا سایر اختلالات روانی تجویز میگردند دارای عوارض جانبی متعددی بوده و عملکرد ج ن س ی را مختل می نمایند.
نتایج مطالعات نشان میدهد که بین ۲۰ تا۰۶ درصد بیماران افسرده که از درمان های دارویی استفاده میکنند، دچار مشکلات ج ن س ی هستند که عمده ترین آنها بی میلی ج ن س ی ، فقدان برانگیختگی ج ن س ی ، مشکل در رسیدن به ارگاسم و مشکل در نعوظ می باشد
داروهای متعددی برای درمان افسردگی و بیماری هایی که یکی از مولفه های اصلی آنان افسردگی است (نظیر اختلالات دوقطبی) مورد استفاده قرارمیگیرند.این داروها عموما علائم افسردگی را از طریق تاثیراتی که بر گیرنده های عصبی میگذارند، بهبود میبخشند.گیرنده های عصبی نظیر سروتونین و نوراپی نفرین در سطوح معینی می توانند باعث بهبودی هیجانات و خلق و رفع علائم اختلالاتی نظیر افسردگی گردند.
عمده ترین داروهایی که برای درمان افسرگی مورد استفاده قرارمیگیرند شامل:
ضد افسردگی های تری سایکلیک (TCAs) که از طریق تاثیر بر گیرنده های نور اپی نفرین و سروتونین به درمان افسردگی کمک می کنند. این داروها عوارض جانبی متعددی داشته و به همین دلیل جزء انتخاب اول دارویی نیستند. جدای از عوارض متعدد فیزیکی نظیر خشکی دهان، تاری دید، افزایش خستگی و خواب آلودگی و… باعث کاهش شدید میل ج ن س ی ، برانگیختگی ج ن س ی و در مواردی نیز مشکلات نعوظ می شوند.
داروهای بازدارنده مونوآمین اکسیداز (MAOIs) که یکی از داروها برای درمان افسردگی هستند و معمولا برای افرادیکه به سایر داروها پاسخ نداده اند، تجویز می شوند.این داروها نیز عوارض متعددی به همراه دارند، از جمله سردرد، افزایش ضربان قلب، سفتی گردن، تهوع و … . با این حال مطالعات و پژوهش ها هنوز تاثیرات منفی این داروها را بر روی عملکرد ج ن س ی به طور دقیق نشان نداده اند.
بازدارنده های باز جذب سروتونین (SSRIs)(نظیر پروزاک، زولوفت، پاکسیل، لگزاپرو، سیلکسا) که از پراستفاده ترین و جدیدترین داروهای ضد افسردگی هستند. این داروها تاثیرات جانبی زیادی بر عملکرد و فعالیت ج ن س ی میگذارند؛ کاهش میل ج ن س ی ، کاهش برانگیختگی، ناتوانی در رسیدن به ارگاسم یا تاخیر در ارگاسم از جمله عوارض این داروها می باشند. در کنار این عوارض خواب آلودگی، تهوع، سردرد، بی خوابی و… از عوارض دیگر این داروها هستند
و در نهایت بازدارنده های بازجذب نوراپی نفرین (SNRIs)(نظیر ولبوترین، افکسور، رمرون) نیز جزء داروهای جدید درمان افسردگی هستند. این داروها به نسبت داروهایی دیگر عوارض منفی کمتر¬ی بر عملکرد ج ن س ی دارند و عمدتا عوارضی از قبیل کاهش وزن ، بی خوابی، اضطراب، خشکی دهان ، سردرد و تهوع و … را به همراه دارند.¬
مطالعات و پژوهش هایی که به بررسی تاثیرات داروهای ضد افسردگی برعملکرد ج ن س ی پرداخته اند نشان داده اند که عمده داروهای ضدافسردگی تاثیرات جانبی منفی بر فعالیت ج ن س ی زنان و مردان دارند.با این حال برخی از داروها عوارض بسیار کمتری دارند و در مقابل داروهای دیگر عوارض شدیدتر و مخرب تری به همراه دارند. برای مثال بیمارانی که داروی بوپروپین SR (ولبوترین) یا نفازودن (سرزون) مصرف میکنند در مقایسه با بیمارانی که داروهایی نظیر فلوکستین (پروزاک)، پاروکستین (پاکسیل)، سرترالین (زولوفت) یا ونلافاکسین XR (افکسور) مصرف میکنند، مشکلات ج ن س ی کمتری را تجربه میکنند. در سال ۲۰۰۴ ، انجمن روانپزشکی آمریکا ، نفازودن (سرزون) را به دلیل عوارض شدیدی که داشت از بازارهای آمریکا به کلی جمع آوری کرده و در سال ۲۰۰۵ بوپروپین (ولبوترین) را به عنوان دارویی جدید که عوارض منفی برکارکرد ج ن س ی ندارد، معرفی و جایگزین بسیاری از داروهای دیگر نمود. شیوع اختلالات ج ن س ی نظیر کاهش میل ج ن س ی ، مشکلات برانگیختیگی، بدکارکردی نعوظ و مشکل در ارگاسم در افرادیکه بوپروپین مصرف میکنند بسیار پایین تر از افرادی است که فلوکستین، سیتالوپرام و سرترالین مصرف میکنند.
تاثیرات جانبی داروهای ضدافسردگی و داروهایی که برای اختلالات دیگر تجویز میگردند، هنوز به طور کامل شناخته نشده اند و در حال حاظر مطالعات همه جانبه ای در حال انجام است.