تحلیل تبادلی

ابداع‌کننده و نیروی محرکه تحلیل تبادلی، اریک برن بود. تحلیل تبادلی اصولا عبارت است از تحلیل تعامل جنبه‌های مختلف شخصیت انسان در گروه. تحلیل‌ها روی ۳ حالت ایگویی اصلی متمرکزند: حالت ایگویی کودک، حالت ایگویی والد، و حالت ایگویی بالغ. هر یک از این ۳ حالت، ویژگی‌های مثبت و منفی دارند. کودک مثبت، خودانگیخته، برون‌گرا و خلاق است. کودک منفی، ترسو، هیجانی و پر از احساس گناه است. والد مثبت، حمایت‌گر، مهربان و فهیم است. والد منفی، تنبیه‌گر است و خیلی زود سرزنش می‌کند. بالغ گرایش کمتری به احساسات و هیجانات دارد و بیشتر دنبال منطق، برنامه‌ریزی و جمع‌آوری اطلاعات است. بالغ می‌تواند عاقل (مثبت) یا غیرخوانگیخته (منفی) باشد. هر کسی بسته به نحوه تربیتش، گوشه‌هایی از شخصیت‌های مثبت و منفی را بروز می‌دهد. واحدهای تحلیل تبادلات هستند- یعنی محرک‌ها و پاسخ‌هایی که در هر لحظه بین دو یا چند نفر رد و بدل می‌شوند. در تحلیل تبادلی معلوم می‌شود که کدام حالات ایگویی در تعامل افراد، ایفای نقش می‌کنند. تحلیل تبادلی یک رویکرد پرشتاب و کنش‌گراست و بر زمان حال و مبارزه با مشکلات کنونی تاکید دارد(کوری و کوری، ترجمه نقشبندی و همکاران، ۱۳۸۲)