ب) آزمونهای ویژه بزرگسالان:

آزمون هوش وکسلر شناخته شده ترین و معتبرترین آزمون هوش در حال حاضر در دنیا می باشد. این آزمون آخرین نسخه تجدید نظر شده هوش وکسلر می باشد که طیف بسیار گسترده ای از مهارت ها، توانایی ها و استعداد ها را در فرد مورد بررسی قرار میدهد از قبیل:

ü      درک مطلب

ü      استدلال کلامی و تصویری

ü      استعداد و یادگیری

ü      عقب ماندگی ذهنی

ü      حافظه و یادگیری

ü      توجه  و تمرکز

ü      مهارت های ریاضی

ü      حافظه بصری

ü      حل مساله

ü      تفکر انتزاعی

 

IV، یک آزمون پیوسته دیداری شنیداری ۱۳ دقیقه ای است که دو عامل اصلی یعنی کنترل واکنش و توجه را مورد ارزیابی قرار می دهد. آزمونIVA  بر مبنای راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی DSM-IV تدوین شده و به تشخیص و تفکیک انواع  ADHD  شامل نوع کمبود توجه، نوع بیش فعال(تکانشگر)، نوع ترکیبی و نوع  ناشناخته (NOS)، می پردازد. این آزمون علاوه بر اینکه یکی از دقیق ترین آزمون ها برای تشخیص ADHD است، به طور دقیق به تفکیک ۵ نوع توجه شامل توجه متمرکز، توجه مداوم، توجه انتخابی، توجه تقسیم شده و جابجایی توجه در دو سطح دیداری و شنیداری نیزمی پردازد. بعلاوه از نتایج آزمون برای بررسی مشکلات و اختلالات دیگری نظیر مشکلاتِ خود کنترلیِ مرتبط با جراحت سر، اختلالات خواب، افسردگی، اضطراب، اختلالات یادگیری، زوال عقل و مشکلات پزشکی دیگر،  استفاده می شود.  این آزمون برای افراد ۶ سال به بالا و بزرگسالان قابل اجرا می باشد.

 

سیستم ارزیابی آخنباخ، یک نوع سیستم ارزیابی رفتاری بوده که می تواند به شکل کاملا استاندارد ارزیابی دقیقی از ابعاد رفتاری، هیجانی/عاطفی و اجتماعی به عمل آورد. این نسخه از آزمون توسط والدین در مورد کودک تکمیل می گردد. بعلاوه این سیستم قادر است اطلاعات دقیق و جزئی متعددی در حوزه های زیر ارائه دهد:

ü      اختلالات عاطفی نظیر افسردگی

ü      اختلالات اضطرابی

ü      اختلالات روان تنی

ü      اختلال نقص توجه / بیش فعالی

ü      اختلال رفتار مقابله ای

ü      اختلال سلوک

ü      اختلال یادگیری

ü      مشکلات تفکر

ü      مشکلات دقت و تمرکز (اختلال نقص در توجه)

ü      مشکلات و مهارت های اجتماعی

ü      شایستگی های فردی

 

به منظور ارزیابی اختلالات اضطرابی (از قبیل ترس و نگرانی، استرس، هراس، آشفتگی ذهنی و..) از آزمون های زیر استفاده میگردد:

آزمون اضطراب بک (BAI)

آزمون اضطراب بک به ارزیابی شدت و علائم اضطراب در نوجوانان و بزرگسالان می پردازد. این آزمون یکی از پرکاربردترین آزمون ها برای  بررسی اضطراب بوده و شامل ۲۱ سوال می باشد.

 

آزمون استرس، اضطراب و افسردگی (DASS-21)

آ زمون DASS-21  فرمی کوتاه از پرسشنامه ای با همین نام است که به ارزیابی علائم اضطراب، افسردگی و استرس به صورت همزمان و در ارتباط با یکدیگر می پردازد. این پرسشنامه به طور کلی اطلاعات مفیدی درباره حالات هیجانی فرد به دست میدهد و شامل ۲۱ سوال است.

 

آزمون وسواس فکری عملی ییل براون برای بررسی شدت و نوع وسواس های فکری و اجبارهای عملی در بزرگسالان طراحی شده است.

این آزمون قادر است دامنه وسیعی از وسواس های فکری نظیر وسواس های پرخاشگرانه، وسواس های آلودگی، جنسی، احتکار، وسواس مذهبی و تقارن و همچنین دامنه وسیعی از اجبارهای وسواسی نظیر وسواس های جسمانی، اجبارهای نظافت و شستشو، اجبارهای وارسی کردن، شمارش، نظم و ترتیب، احتکار و… را بررسی نماید. در کنار این علائم، این آزمون به بررسی شدت وسواس ها، اضطراب ناشی از آن ها، توانایی کنترل وسواس ها، تداخل در زندگی روزمره و … نیز می پردازد.

 

به منظور ارزیابی علائم اختلالات خلقی و عاطفی (مشکلات عاطفی، احتمال خودکشی، افسردگی اساسی،مانیک و اختلال دو قطبی) از آزمون های زیر استفاده میگردد:

آزمون افسردگی بک (BDI)

آزمون افسردگی بک یکی از پر استفاده ترین آزمون هایی است که برای بررسی افسردگی در بزرگسالان مورداستفاده قرار می گیرد. این آزمون دارای ۲۱ سوال بوده و ۲۱ بعد از علائم افسردگی را طی دو هفته در مراجع مورد بررسی قرار میدهد.

 

 

آزمون استرس، اضطراب و افسردگی (DASS-21)

آزمون DASS-21  فرمی کوتاه از پرسشنامه ای با همین نام است که به ارزیابی علائم اضطراب، افسردگی و استرس به صورت همزمان و در ارتباط با یکدیگر می پردازد. این پرسشنامه به طور کلی اطلاعات مفیدی درباره حالات هیجانی فرد به دست میدهد و شامل ۲۱ سوال است.

 

 

۱-مقیاس چند وجههی بالینی میلون(MCMI-III)

پرسشنامه چند محوری بالینی میلون، یک پرسشنامه خودسنج استاندارد شده است که دامنه گسترده ای از اطلاعات مربوط به شخصیت، سازگاری هیجانی و نگرش مراجعان را می سنجد. این پرسشنامه برای افراد بالای ۱۸ سال طراحی شده است. این پرسشنامه بعد از آزمون MMPI معتبرترین آزمونی است که مورد استفاده متخصصان قرار گرفته و برای بررسی اختلالات شخصیت و نشانه های که اغلب با این اختلالات همراه هستند، آسیب شناسی شخصیت، نشانگان بالینی و نشانگان شدید به کار می رود.

 

۲- آزمون SCL90

آزمون SCL-90  برای ارزشیابیِ علائم روانی و  برای نشان دادن جنبه های روانشناختی بیماران جسمی و روانی طرح ریزی گردیده است.

۹۰ ماده این آزمون ۹ بعد مختلف شکایات جسمانی، وسواس و اجبار، ‌حساسیت در روابط متقابل، ‌افسردگی، اضطراب، پرخاشگری، ترس مرضی، افکار پارانوئیدی و روانپریشی را در بر می گیرد. نمره گذاری و تفسیر آزمون بر اساس سه شاخص ضریب کلی علائم مرضی، ‌معیار ضریب ناراحتی و جمع علائم مرضی به دست می آید.

این ازمون  یکی از پر استفاده ترین آزمون هایی است که علاوه بر استفاده برای بیماران روانی، در مورد معتادین به الکل، مواد مخدر، ناتوانی های جسمی، بیماران سرطانی، مبتلایان به نارسایی قلب، بیماران با ناراحتی های شدید جسمی و افرادی که نیازمند مشاوره بوده و یا به عنوان یک وسیله سرند و تشخیص با موفقیت به کار گرفته شده است. 

 

۱- آزمون اختلالات شخصیت هایلر(PDQ-R)

پرسشنامه اختلالات شخصیت یکی از مناسبترین آزمون ها برای بررسی دقیق اختلالات شخصیت است. این پرسشنامه براساس راهنمای تشخیصی و اماری اختلالات روانی انجمن روانشناسی امریکا- ویراست چهارم (DSM-V)  طراحی شده و قادر است ۱۲ نوع اختلال شخصیت را با دقت بسیار بالا مورد بررسی قرار داده و از نتایج آن برای تعیین تشخیص های بالینی استفاده فراوانی می شود.

 

۲-پرسشنامه ویژگی های شخصیت(BFI)

امروزه یکی از موضوعات اصلی روان‌شناسی، بررسی شخصیت و موضوعات مرتبط به آن می‌باشد. روان‌شناسان شخصیت پس از سالها بررسی و تحقیق و استفاده از روش‌های مختلف، توانسته‌اند به موفقیت‌های زیادی در این زمینه دست یابند. این روان‌شناسان معتقدند که علی‌رغم تغییرات بسیار زیاد افراد در طول زندگی، ۵ بعد شخصیت وجود دارد که در تمام طول زندگی نسبتاً ثابت می‌مانند. این ۵ بعد، جهان شمول هستند و در همه فرهنگ‌ها و اقوام جهان وجود دارند. این ۵ بعد عبارتند از: برون‌گرایی، توافق، مسئولیت‌پذیری، ثبات هیجانی و گشودگی به تجربه. در زمینه ارزیابی این ابعاد پرسش‌نامه‌های زیادی به وجود آمده است. یکی از مشهورترین و پرکاربردترین این پرسش‌نامه‌ها، پرسش‌نامه شخصیتی (Big5) می‌باشد. این پرسش‌نامه با ۴۴ سؤال، ۵ بعد شخصیت فرد را مورد ارزیابی و بررسی قرار می‌دهد.

 

۳-آزمون مقیاس چند وجههی مینه سوتا (MMPI-II)

پرسشنامه شخصیت چند وجههی مینه سوتا پرسشنامه ای برای بررسی دامنه گسترده ای از ویژگی های شخصیتی است که توسط خود فرد تکمیل می گردد. این آزمون یکی از پرکاربردترین آزمون های شخصیتی بالینی بوده و ازاعتبار بسیار بالایی نیز برخوردار است. نسخه بلند آن ۱۰ مقیاس شخصیتی و بالینی و ۳ مقیاس اصلاح را بررسی می کند و نسخه کوتاه آن ۸ مقیاس شخصیتی و بالینی و ۳ مقیاس اصلاح را بررسی می کند.

 

آزمون ارزیابی کیفیت خواب پترزبورگ به منظور بررسی کیفیت خواب و اختلال در خواب طراحی شده است. این آزمون دارای اعتبار بالایی بوده و کیفیت خواب را در ۷ حوزه مورد بررسی قرار میدهد. کیفیت کلی خواب، مشکل در به خواب رفتن، مدت زمان خواب، کارایی  مفید بودن خواب، آشفتگی در خواب، استفاده از دارو برای به خواب رفتن و ایجاد اختلال در کارکردهای روزانه ابعادی هستند که توسط این پرسشنامه مورد بررسی قرار میگیرند.

 

بسته ارزیابی جنسی به منظور بررسی سلامت جنسی زوجین طراحی شده است. در این بسته ارزیابی عملکردهای فیزیولوژیک جنسی (پاسخ های جنسی)، عملکرد شناختی جنسی، عوامل پزشکی موثر بر کارکرد جنسی، روابط زناشویی، سازگاری زناشویی، روابط صمیمانه و عاطفی، صمیمیت، سلامت روان و عوامل احتمالی موثر بر کارکرد جنسی مورد بررسی قرارمی گیرند.

 

 

این بسته به ارزیابی مولفه های متعددی از قبیل ویژگی های شخصیت، انتظارات جنسی، مهارت های عاطفی و ارتباطی، توانایی های سازگاری زناشویی، سلامت روان و طیف گسترده ای از مسائلی می پردازد که می تواند نقش موثری در شکل دادن به یک زندگی موفقیت آمیز داشته باشد.