روابط زناشویی در مبتلایان به ایدز

بایدهای و نبایدهای روابط زناشویی در مبتلایان به ایدز باورهای اشتباهی که در خصوص روابط جنسی در مبتلایان به ایدز رایج است بیماران مبتلا به ایدز در روابط با روابط زناشویی چه مشکلاتی دارند ترس از انتقال بیماری به شریک زندگی چقدر می‌تواند رابطه آنها را تحت تاثیر قرار بدهد و…

ایدز یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی نوعی بیماری است که در دستگاه ایمنی از طریق ویروس نقص ایمنی  (HIV) ایجاد می گردد. این بیماری از شیوع بالایی در جهان برخوردار است؛ در سال ۲۰۱۲ حدودا ۳۵٫۳ میلیون نفر در سرتاسر دنیا مبتلا به HIV/ایدز بوده اند و نسبت به سال ۲۰۰۱ با ۳٫۱ میلیون نفر افزایش چشمگیری داشته است. ۱۶٫۸ میلیون نفر زن و حدودا ۳٫۴ میلیون نفر زیر ۱۵ سال سن داشته اند و در سال ۲۰۱۲ نزدیک به ۱٫۶ میلیون نفر مرگ در اثر ایدز گزارش شده است که البته این میزان نسبت به سال ۲۰۰۵ با ۲٫۲ میلیون نفر مرگ کاهش داشته است. مهمترین راه های انتقال این ویروس تماس جنسی (به عنوان شایع ترین راه انتقال)، انتقال از مادر به فرزند (در دوران بارداری، زایمان و یا تغذیه با شیر مادر) و قرار گرفتن در معرض خون یا بافت آلوده می باشد. هیچگونه انتقالی از طریق مدفوع، ادرار، بزاق دهان، ترشحات بینی، اشک، عرق، یا تماس با ابزارهای مورد استفاده توسط فرد مبتلا وجود ندارد مگر اینکه به خون آلوده شده باشد.

بدون شک افراد مبتلا به این ویروس و بویژه افرادی که مبتلا به ایدز هستند، دارای شرایط خاصی بوده و هم به لحاظ پزشکی و هم به لحاظ اجتماعی و فرهنگی، ملزم به رعایت مسائل مختلفی هستند. صرفنظر از مسائل پزشکی که جهت حفظ سلامت و افزیش بهداشت صورت می گیرد و جنبه ای جهان شمول دارد، جوامع و فرهنگ های مختلف دیدگاه های متفاوتی نسبت به این قبیل افراد دارند، علیرغم اینکه بسیاری از برخوردهای اجتماعی با این افراد تا حد زیادی بهبود پیدا کرده ولی همچنان در جوامع مختلف نگرش های خاصی نسبت به این افراد وجود دارد. در این جا بحث بیشتر حول محور رعایت نکاتی بهداشتی و پزشکی مطرح خواهد بود؛ همانطور که بیان شد تماس جنسی مهمترین راه انتقال این ویروس است، بنابراین هم به منظور پیشگیری و هم به منظورافزایش سلامت و پیشگیری از خطرات دیگر چه افراد مبتلا و چه افراد سالم لازم است روابط جنسی محافظت شده ای داشته باشند  استفاده از کاندوم می تواند در بیش از ۹۰ درصد موارد خطر انتقال HIV را کاهش دهد؛  این مساله بویژه در مورد زوجینی که یکی از آن ها مبتلاست، بسیار موثر بوده و احتمال ابتلای زوج دوم را بسیار کاهش می دهد؛ استفاده از کاندوم باید همیشگی بوده و لازم است قبل از استفاده از سالم بودن آن اطمینان حاصل کرد. برخی مطالعات نشان داده است که استفاده از کاندوم های زنانه نیز می تواند تا حدودی در کاهش خطر ابتلا و انتقال موفقیت آمیز باشد. کسب آگاهی و داشتن دانش لازم در این ارتباط می تواند بسیار موثر باشد. وجود برنامه های آموزشی مناسب در سطوح مدرسه می تواند خطر داشتن رفتارهای پرخطر جنسی را به میزان قابل توجهی کم کند. افراد مبتلا به ویروس در روابط جنسی خود باید از داشتن رابطه جنسی دهانی پرهیز داشته باشند، هرچند که میزان بسیار کمی از ویروس ممکن است در بذاق دهان وجود داشته باشد، اما چنین رابطه ای ممکن است موجب زخم در ناحیه تناسلی و یا لثه و دهان شده و از ویروس به راحتی از طریق خون و زخم به فرد دوم منتقل گردد (البته آمار دقیقی در مورد این نوع ابتلا وجود ندارد، ولی جزء شرایطی است که باید با احتیاط برخورد کرد). نکته مهم دیگر این است که افراد مبتلا برای انجام اموری نظیر آرایشگاه رفتن باید وسایل شخصی و منحصر به فرد داشته باشند زیرا استفاده از وسایل عمومی نظیر قیچی و شانه و … به دلیل احتمال آلوده شدن در اثر وجود هرگونه زخم یا بریدگی یا ترشحات عفونی خاص ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهد. چنین خطراتی ممکن است هر فرد از افراد جامعه را در برگیرد. بالطبع این مسائل در ارتباط با زوجین نیز وجود دارد و لازم است زوجین به دلیل زندگی مشترک و تلاش برای حفظ و ادامه آن علاوه بر رعایت نکات فوق مسائل دیگری را نیز مدنظر داشته باشند.

زوجینی که یکی از ان ها مبتلا به ویروس HIV می باشد به دلیل اینکه زندگی مشترکی با هم دارند باید نکات مهمی را در زندگی خود رعایت کنند: نکته اول این است که حتما زوج مبتلا به دنبال درمان باشند، هرچند هنوز هیچ داروی قطعی در این زمینه وجود ندارد اما داروها و درمان هایی در سطح جهانی وجود دارند که ممکن است تاحدی در بهبد وضعیت فرد موثر باشند. درمان از طریق مقابله با بازگشت ویروس (HAART) شاید شایعترین نوع درمان باشد که روند بیماری را کندتر می کند و به منظور پیشگیری نیز استفاده می شود. زوجین باید به طور مکرر و البته به شکل صحیح از کاندوم در هر نوع رابطه جنسی خود استفاده کنند. زوجین باید از پرداخت به رفتارهای پرخطر جنسی بپرهیزند؛ داشتن رابطه جنسی دهانی هرچند کم خطر است اما به دلیل وجود زخم و ترشحات مهبلی یا ترشح مایع منی ممکن است خطرناک باشد، داشتن رابطه جنسی مقعدی نیز پرخطر است و امکان ابتلا را بیشتر می کند بویژه اینکه این نوع رابطه ممکن است باعث بروز بیماری های دیگر در زن گردد، اکیدا حتی با کاندوم نیز توصیه نمی گردد. زوجین باید به یاد داشته باشند که ویروس می تواند از طریق ترشحات پیش از آمیزش هم در زن و هم درمرد، ترشحات مهبلی حین امیزش و بعد از آن و ترشح مایع منی منتقل می گردد، پس لازم است در روابط جنسی مراحل پیش نوازش و پس نوازش و یا روابط احتمالی دهانی با احتیاط زیادی صورت پذیرد و یا اصولا انجام نگردد. با پیشرفت هایی که در زمینه درمان و مراقبت در مورد این بیماری صورت گرفته است زوجینی که چنین شرایطی دارند نیز می توانند تحت شرایط و مراقبت های خاص بارداری را تجربه می کنند. استفاده از داروهای HIV خطر سرایت ویروس به نوزاد را کاهش می دهد با این حال همیشه نظر پزشک و متخصص می تواند بهترین رهنمود در این زمینه باشد، ابتدا لازم است آزمایش های تخصصی صورت گیرد و با نظارت و مشورت پزشک باشد.  اما ابتلا به ویروس HIV و ایدز می تواند عملکرد و رفتار جنسی افراد را تحت تاثیر قرار دهد. در ارتباط با مردان، مطالعات نشان داده است که بدکارکردی نعوظ شایع ترین بدکاکردی جنسی در مورد مردان می باشد. هر چند مطالعات در این زمینه بسیار اندک است و اطلاعات ضعیف؛ اما در برخی مطالعات نیز مشکلاتی نظیر کاهش میل و برانگیختگی جنسی در بیماران مبتلا ایدز گزارش شده است، البته در بیشتر موارد این چنین مشکلات در اثر مشکلات روانی نظیر اضطراب و افسردگی ناشی از ابتلا به ویروس گزارش شده است ونه به شکل مستقیم. در زنان نیز فقدان میل و برانگیختگی جنسی که در نهایت منجر به مشکلات نظیر فقدان لزج شدن واژن و فقدان تجربه ارگاسم می شود گزارش شده است. بی شک ابتلا به این ویروس تاثیر معنی داری بر کیفیت زندگی، بهزیستی و زندگی جنسی و زناشویی افراد می گذارد؛ استفاده از برخی داروهایی که افراد مبتلا استفاده می کنند چه برای درمان ایدز و چه برای درمان مشکلات روانشناختی بعدی نظیر افسردگی می تواند کارکردهای جنسی آنان را تحت تاثیر قراردهد. در بیماران مرد مبتلا به HIV کاهش محسوس سطح تستسترون می گردد که این مساله باعث بروز مشکلات جنسی در آن ها می گردد. برخی مطالعات در مورد زنان مبتلا به ویروس HIV نیز نشان داده به دلیل تغییرات هورمونی پروژسترون و استروژن و کاهش سطح ان ها در اثر ابتلا به بیماری این احتمال که زنان یائسگی را زودتر تجربه کنند نیز وجود. با این حال شواهد پژوهشی کمی در این مورد وجود دارد. عمده مشکلات جنسی در زنان نیز خشکی واژن و درد حین مقاربت می باشد که می تواند هم به دلیل فقدان میل و برانگیختگی جنسی باشد و هم به دلیل تغییرات هورمونی مذکور. به هر حال علاوه بر تاثیراتی که ابتلا به ویروس به شکل مستقیم بر زندگی زناشویی دارد، تاثبرات غیر مستقیم این ویروس نیز قابل تامل هستند، افسردگی ناشی از ابتلا به بیماری، ترس و نگرانی از برقراری رابطه جنسی و نگرانی از بایت احتمال انتقال ویروس به همسر و شریک جنسی، اضطراب ناشی از خود بیماری، کاهش سطح عزت نفس و کاهش کیفیت زندگی و نگرانی های مرتبط با بیماری و حس بد بیماربودن از جمله پیامدهایی هستند که می توانند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بر زندگی جنسی و زناشویی تاثیر منفی بگذارند. جدای از زندگی جنسی، روابط عاطفی و بین فردی زوجین نیز به شدت تحت تاثیر قرار می گیرد، فقدان حمایت های عاطفی برخی همسران، طرد از طرف خانواده و اطرافیان، نگرش های خاص اجتماعی و… مواردی هستند که این افراد به طور معمول تجربه می کنند؛ اما در نهایت آنچه که مسلم است این است که با وجود پیشرفت های مهم در زمینه این بیماری و برخورد با آن، همچنان باورهای ما در برخی موارد در ارتباط با بیماری کاهش پیدا نکرده است، همچنان بسیاری از این افراد مورد شماتت قرار می گیرند، از طرف جامعه و اطرافیان طرد می شوند و مورد بی مهری قرار می گیرند، مسائل و مشکلات مالی برای درمان، درگیری شدید خانواده، ترس مداوم از انتقال به اطرافیان و شریک زندگی، فقدان حمایت های اجتماعی مناسب و کافی و… مسائلی هستند که هنوز جای بحث و مناقشه زیادی دارند، تاثیرات منفی این بیماری بر کیفیت زندگی و بهزیستی این افراد خود نیازمند مطالعه و بررسی و ارائه راهکارهای مناسب تر است، بالطبع چنین بیماری بر زندگی جنسی افراد نیز تاثیر منفی گذارد اما شاید به دلیل اهمیت مسائل دیگر در زندگی روزمره این افراد، پرداختن به زندگی جنسی ان ها در درجه چندم اهمیت قرار گرفته است و به همین دلیل مطالعات هنوز در این زمینه چندان سازنده و راهگشا نبوده اند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *